Istorija i kultura

O nastanku naziva naselja ispripovedano je više priča.   

Prema jednoj ime potiče od kamena „sarimtrak‘‘, čiji se rudnik nalazio u obližnjem naselju Badavut.

Druga legenda pripoveda o pastiru koji se zaljubio u plavušu, devojku svetle kose iz ovih krajeva. Otac nije dozvoljavao da se viđa sa njim i sakrio je u okolne maslinjake. Pastir, lutajući ovim prostorima, tragao je za plavušom dovikujući: ‘‘Sarim sakli‘‘, ‘‘Sarim sakli‘‘, u značenju: moje žuto – sakriveno. A po nekoj drugoj priči govori se da je kraj mora na neplodnom zemljištu rastao samonikli divlji beli luk – sarim sakl, pa otuda i potiče naziv mesta. Meštani pripovedaju da je bilo ovako: „Prilikom udaje trebalo je mladoženji dati zemlju kao devojački miraz. Da bi sinovima ostavili plodnu zemlju, domaćini su zetovima davali neplodne prostore kraj mora. Govoreći eno im beli luk – sarim sakl. Zetovi nisu bili najzadovoljniji dobijenim mirazom, iako su dobijali i više desetina duluma zemlje. Šta da sade na neplodnom zemljištu? Ali, šta je, tu je, bar je devojka lepa i mila. Osamdesetih godina prošlog veka došlo je do razvoja turizma.  Zetovi su na neplodnom zemljištu uz dugačku peščanu plažu izgradili hotele i apartmane, otvorili aščinice, kafee i prodavnice i sada daleko bolje žive od svojih šuraka. Samoniklog belog luka nema više u Sarimsakliu, ima ga jedino na okolnim brežuljcima u proređenoj borovoj šumici.

Sa planine Madre, koje su stari Heleni nazivali Pindasos, preko visoravni Kozak struji vazduh prema moru. Nedaleko odatle, malo severnije, sa mitske planine Ide povetarac donosi svež vazduh. Izmešane vazdušne struje sa ovih planina, obogaćene mirisima cvetnog rastinja i maslina, donose ka moru izuzetno suv vazduh sa visokim procentom kiseonika. Suv vazduh pokadkad ispod jednog procenta vlažnosti, blagotvorno deluje na respiratorne organe. Kažu da je Svetska zdravstvena organizacija zato preporučila ovo podneblje kao vazdušnu banju onima koji imaju srčane i disajne probleme.

U ovom kulturnom i trgovačkom sedištu regije vekovima su živeli Grci. Iza njih su ostali maslinjaci, uljare, plantaže pistaća i vinove loze, zanatske i trgovinske radnje i brojne pravoslavne crkve. Prilikom preuzimanje Ayvalika, Turci su jedan broj crkvi porušili, a neke pretvorili u džamije. Tako je crkva posvećena Svetom Jovanu, danas džamija sa satom, a crkva Sveti Đorđe je javorova džamija. Crkva Taksizarkis jedina je sačuvana i 2013. godine pretvorena u muzej.

 

U Sarimsakliju, na nekada neplodnom zemljištu, niklo je naselje u kome je nastanjeno oko 10 hiljada stanovnika, a u letnjem periodu, u vreme turističke sezone, u njemu boravi oko 100 hiljada ljudi.

Većina današnjih žitelja Sarimsaklija doselio se iz sela Kučukoj, u kome je sedište opštine. Kučukoj, u prevodu Malo selo, je na 3 km od Sarımsaklija, na putu prema Ajvalıku. Prema broju stanovnika daleko je manje naselje od novonastalog letovališta na obali Egejskog mora. Prostore opštine Kučukoj uglavnom naseljavaju potomci naših zemljaka, koji su naselili ove krajeve 1912. i 1913. godine došavši ovde sa prostora Crne Gore i Sandžaka. Uglavnom su to bili muslimani koji su se zajedno sa Osmanlijskom carskom vojskom povukli u vreme balkanskih ratova. Danas ovde živi treća, četvrta i peta generacija doseljenika. Neki običaji koje su svojevremeno njihove dede i pradedovi poneli sa sobom još uvek se održavaju. U prodavnici, na sokaku obratiće vam se na srpskom jeziku. Većina proslavlja Đurđevdan uz jela i pesme iz naših krajeva.